Vivaldi'nin dört mevsimi ve soneleri

Antonio Vivaldi (1678-1741) bestelediği Dört Mevsim Konçertoları'nı kaleme aldığı sonelerin teması üzerine kurgulamıştı. İşte o sonelerin tam çevirisi ve müziklerin denk geldiği kısımların dakika dakika karşılaştırması

Antonio Vivaldi Dört Mevsim Konçertoları'nda soneleri müzik ile betimlemişti

Barok dönem bestecisi ve keman virtüözü Antonio Vivaldi'nin Dört Mevsim Konçertoları neredeyse popüler kültür ögesi haline geldi. Reklamlardan tutun çocuk programlarına kadar duyurulmadığı mecra neredeyse kalmadı. 22 Kasım'da vizyona giren Özer Feyzioğlu'nun yönetmenliğini üstlendiği Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu filminde dahi Naim'in kaçış sahnesinde Vivaldi'nin Kış bölümü kullanıldı. O kadar etkisi yüksek bir eser ki bu kadar kullanılmasına rağmen koyulduğu her yere yakıştı ve her seferinde yeniden doğdu.

Vivaldi'nin dört mevsim teması üzerine kurguladığı bu eserlerin tutulur olmasının en önemli sebebi melodilerinin kolay anlaşılması ve duyguları hızlıca aktarabilmesi. Bu aktarımı yapan asıl ögeler ise melodilerin aslında neyi betimlemesi gerektiğini anlatan soneler. Her bir mevsimi betimlemek için (tahminen Vivaldi tarafından) kaleme alınan bu soneler, kemanın nerede kuş seslerini taklit etmesi gerektiğini, orkestranın nerede fırtınayı betimlercesine çalacağını, kavurucu sıcağın hangi ölçüde hissettirileceğini ve buz gibi havanın dişleri tıkırdatma etkisinin nasıl verileceğini söylüyor. Lafı daha fazla uzatmadan çevirisini bizzat yaptığım bu sonelerle sizleri baş başa bırakıyorum. Eserin hangi bölümünde sonenin neresinin başladığını videonun dakikalarını takip ederek anlayabilirsiniz. (Çevirinin her türlü hakkı resmi kanallar yoluyla saklıdır)

İlkbahar, Op.8/1

I. Allegro

0:02: İşte bahar geldi

0:32: kuşlar onu sevinçli şarkılarla karşılıyorlar

1:14: akarsular, nazik meltem rüzgarı eserken tatlı bir çağıltıyla akıyor

1:42: gökyüzü ebedi bir karaltıyla örtülüyor, fırtına ve şimşeklerin asil müjdeleyicisi tarafından

2:17: Daha sonra kuşlar, onları sustururcasına büyülü şarkılarına dönüyorlar

II. Largo e pianissimo sempre

3:37: ve böylece iç açıcı çiçeklerle dolu çayırda yaprak ve bitki hışırtılarının arasında bir çoban sadık köpeğiyle uyuyor

III. Allegro

6:16: tulumların kutlama sesleri arasında periler ve çobanlar baharın parıldayan görüntüsü eşliğinde aziz bir kemerin altında dans ediyorlar

Yaz, Op.8/2

I. Allegro non molto

10:12: Haşin ve güneşle yakıp kavuran havada insanlar ve bütün canlılar bitap düşmüşlerdir, çam ağacı kuruyup gitmiştir

11:29: Guguk kuşunun sesi açılıverir ve sonra

12:25: Üveyik ve saka kuşları da onun şarkısına katılırlar

12:58: Tatlı bir meltem rüzgarı eser

13:13: ama ona meydan okurcasına Bora rüzgarı aniden bastırıverir

13:59: küçük bir çoban yaklaşan fırtınadan ve onu bekleyen kaderden korkup ağlar

II. Adagio

15:37: Çakan şimşeklerin, vahşi kasırganın ve öfkeli bir şekilde akın eden iri sineklerin korkusundan herkes yorgun uzuvlarını hissedemez olmuştur

III. Presto

17:51: Ne üzücüdür ki küçük çobanın korkuları haklı çıkmıştır; gök gürültüsü, şimşekler ve dolu, mısır saplarının ve azametli buğdayların başlarını koparır

Sonbahar, Op.8/3

I. Allegro

20:45: Köylüler bereketli hasat zamanını büyük bir mutlulukla dans ve şarkılarla kutluyorlar

21:50: Birçoğunu alevlendiriyor Baküs’ün Likörü

24:27: ama sonra eğlencelerini uykuyla sona erdiriyor

II. Adagio molto

26:17: Memnuniyet veren ılık havanın ve zamanın davet ettiği haz verici tatlı bir uykunun teşvikiyle herkes şarkı söylemeyi ve dans etmeyi bırakıyor

III. Allegro

28:27: Avcılar boruları, silahları ve köpekleri ile şafak vaktinde avlanmak için dışarı çıkıyorlar

29:58: Vahşi hayvan kaçıyor ve onlar da kovalıyorlar

30:05: Silahların, köpeklerin gürültüsünden çoktandır yorulmuş, sersemlemiş ve yaralanmış.

30:30: Güçsüzce tehditkar bir şekilde kaçmaya çalışıyor ama hakkından geliniyor ve düşüp ölüyor

Kış, Op.8/4

I. Allegro non molto

32:00: Donma ve titreme halinde karların içinde

32:35: İnsanı kaskatı kesen ve yakan vahşi rüzgarın ortasında

33:06: Ayakların durmadan batıp çıktığı bir koşturmaca

34:21: ve dişler tıkırdıyor bu aşırı soğukta

II. Largo

35:32: Huzurlu ve mutlu günler geçiriliyor ateşin yanı başında, şiddetli yağarken yağmur dışarıda

III. Allegro

37:28: Buzların üstünde yürünüyor ağır adımlarla

37:50: Çevresinden dolaşılıyor buzların, kayıp düşme korkusuyla

38:10: Ters yüz olunuyor, kayılıp düşülüyor bir anda

38:21: Buzun üstünde biraz daha mücadele ve hızlıca koşu

38:58: Ta ki ayırıp kırana kadar buzu

39:16: Duyuluyor demir geçitlerden süzülüp gelenler

39:52: Siroko, Bora ve bütün diğer rüzgarlar cenk etmekteler:

İşte buna kış denir, ne büyük haz vermektedir.